Το χάρισμα της προσευχής 25 Αυγούστου 2021 Ο στάρετς Σαμψών (+1979)

 

Ο στάρετς Σαμψών (+1979) παρακινούσε τα πνευματικά του παιδιά να παρακαλούν επίμονα το Θεό για την απόκτηση του χαρίσματος της προσευχής λέγοντας: “Δίδαξέ με, Κύριε, να προσεύχομαι, δεν ξέρω να προσεύχομαι”.

Μερικές φορές, συμπλήρωνε ο στάρετς, το μυστικό αυτό μας αποκαλύπτεται στη θεία λειτουργία όταν κοινωνούμε. Γνώρισα έναν ιερέα που δεν μπορούσε να μάθει να προσεύχεται. Κάποτε λοιπόν, την ώρα που κοινωνούσε, πήρε το Σώμα του Χριστού με το αριστερό του χέρι, το έβαλε πάνω στο δεξί και άρχισε να διαβάζει, όπως συνήθως, την ευχή: «Πιστεύω, Κύριε, και ομολογώ… ». Όταν τελείωσε, κι ενώ από τα μάτια του έτρεχαν δάκρυα, άρχισε να παρακαλεί θερμά: Μάθε με, Κύριε, να προσεύχομαι, δεν έμαθα ακόμα να προσεύχομαι. Μόνο που διαβάζω τις ευχές. Αμέσως, καθώς ο ίδιος διηγήθηκε, το πρόσωπό του φωτίστηκε από ένα αόρατο Φως και μέσα του άνοιξε ένας άλλος νους. Άρχισε τότε να διαβάζει για δεύτερη φορά το «Πιστεύω, Κύριε…» χωρίς να σηκώνει τα μάτια από το δεσποτικό Σώμα. Τον πλησιάζει ο διάκος και του λέει: Πάτερ, ο κόσμος περιμένει. Το κοινωνικό είχε τελειώσει, αλλά ο ιερέας, όσο κι αν προσπαθούσε, δεν μπορούσε να συνέλθει. Στεκόταν σαν να τα ‘χε χαμένα, σαν στήλη άλατος. Και τούτο, γιατί κατάλαβε τι είναι ή προσευχή. Ένιωσε πως αναστήθηκε. Από τότε έκλαιγε ασταμάτητα και ποτέ πια δεν μπόρεσε ν’ ατενίσει το πανάχραντο Σώμα του Κυρίου χωρίς δάκρυα.

Όταν τελείται η θεία λειτουργία κάτω στη γη, τελείται και μία άλλη λειτουργία στον ουρανό. Αυτό αναφέρει ο χαρισματούχος στάρετς Σαμψών στις «Διδαχές» του, όπου διηγείται και το ακόλουθο περιστατικό: Κάποτε, στο καθολικό μιας μονής, την ώρα που γινόταν η θεία λειτουργία, ένας μοναχός διακονούσε και συνάμα προσευχόταν. Σε μία στιγμή, καθώς κοίταξε ψηλά, είδε τον ουρανό ανοιχτό και μία αγία τράπεζα. Εκεί μπροστά ήταν γονατιστοί τρεις αρχιερείς, ενώ παράπλευρα έστεκε μία χορωδία με απερίγραπτη ομορφιά. Γινόταν θεία λειτουργία, και την τελούσαν άγιοι ιεράρχες σαν τον μέγα Βασίλειο, τον θεολόγο Γρηγόριο και τον ιερό Χρυσόστομο. Ο μοναχός έμεινε να κοιτάζει, λες και ήταν μαρμαρωμένος. Όταν τον είδαν οι άλλοι μετά τη λειτουργία να στέκεται ακόμη ακίνητος και μουσκεμένος από τα δάκρυα, τον πήραν προσεκτικά απ’ το χέρι και τον πήγαν στο κελί του…

«Στάρετς Σαμψών», εκδ. Ι.Μ.Νικοπόλεως

Γενηθήτω το θέλημα σου. Σε όλα. Σε όλα. Σε όλα. Στάρετς Σαμψών February 7, 2016 by iconandlight

Στάρετς Σαμψών

Ο Θεός θέλει την καρδιά μας! Όχι προσευχές! Την καρδιά μας! Πρέπει λοιπόν να την μεταποιήσομε. Να την μετασχηματίσουμε. Να την μαλακώσομε. Να την κάνομε καρδιά πύρινη, ζεστή! Έτσι δεν είναι; Για να γίνει φλόγα. Κάρβουνο αναμμένο! Ο όσιος Σεραφείμ ήταν πραγματικά ένα κάρβουνο αναμμένο! Αυτό βέβαια τώρα δεν μπορείτε ούτε να το φανταστείτε. Στεκόταν με γυμνά τα πόδια στο χιόνι. Και γύρω του το χιόνι έλιωνε! Επειδή προσευχόταν. Γιατί ήταν μια φωτιά, που κυριολεκτικά τα έκαιγε όλα! Αυτό είναι προσευχή. Προσευχή δεν σημαίνει άνοιξε κουβεντολόι με τον Θεό. Η προσευχή είναι φλόγα. Μια φλόγα που καταβροχθίζει τα πάντα. Αυτή η φλόγα καθαρίζει. Ανακαινίζει. Ζωοποιεί. Από άρρωστο σε κάνει υγιή. Χωρίς φάρμακα. Μάθε να προσεύχεσαι. Και θα γίνεις καλά. Η προσευχή, τον πιο καχεκτικό, άρρωστο, άβουλο άνθρωπο, τον κάνει γερό, δυνατό, υγιή, ανθεκτικό, ενεργητικό. Μόνο η προσευχή. Μόνο αυτή. Η προσευχή που βγαίνει από καρδιά συντετριμμένη και τεταπεινωμένην. Εδώ έγκειται το μυστικό της προσευχής.

Όποιος δεν προσεύχεται, με πνεύμα συντετριμμένο και τεταπεινωμένο, είναι σαν να προσπαθεί να στηρίξει φασολιές σε πέτρινο τοίχο!

Έχομε χρέος να λέμε: «Γενηθήτω το θέλημα Σου»! Σε όλα Σε όλα. Σε όλα «γενηθήτω το θέλημα Σου»! Μα τα λόγια αυτά δεν μας αρέσουν!
Γιατί; Γιατί δεν έχομε ταπείνωση.

Να την επαναλαμβάνεις, όσο πιο πολλές φορές μπορείς:
Γενηθήτω το θέλημα σου. Σε όλα. Σε όλα. Σε όλα.
Ναι, όπως και νάχουν τα πράγματα:
Γενηθήτω το θέλημα Σου. Σε όλα. Σε όλα. Σε όλα.

Στάρετς Σαμψών (βίος και διδαχές) σε μετάφραση του μητροπολίτη Νικοπόλεως Μελετίου (Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1995, γ´ έκδοση).

ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ ΣΙΒΕΡΣ

 

ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

 

Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

 

ΑΠΟ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΕΚΝΑ Όταν ήταν στο μοναστήρι του αγίου Σάββα Κρίπετσκι...
 

Πολύ πιο παλιά είχα δοκιμάσει μια εκπληκτική έλλαμψη θείας χαράς! Ξέρετε γιατί; «Ό εν παντί καιρώ και πάση ώρα, εν ουρανό και επί γης προσκυνούμενος και δοξαζόμενος, Χριστός ό Θεός». Ήταν ή πρώτη προσευχή πού έμαθα. Την διάβαζα εκατό φορές την ήμερα! Ούτε το «Πάτερ ημών», ούτε το «Άγιος ό Θεός», αλλά το «Ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα...».

ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα,

εν ούρανώ και επί γης,

προσκυνούμενος και δοξαζόμενος Χριστός ο Θεός

ο μακρόθυμος, ο πολυέλεος, ο πολυεύσπλαχνος

ο τους δικαίους αγαπών

και τους αμαρτωλούς ελεών ό πάντας καλών προς σωτηρίαν

δια της επαγγελίας των μελλόντων αγαθών.

Αυτός, Κύριε,

πρόσδεξαι και ημών εν τη ώρα ταύτη τάς εντεύξεις

και ίθυνον την ζωήν ημών προς τάς έντολάς Σου:

τάς ψυχάς ημών αγίασαν

τα σώματα άγνισον

τους λογισμούς διόρθωσαν -

τάς εννοίας κάθαρον

και ρύσαι ημάς από πάσης θλίψεως κακών και οδύνης.

Τείχισον ημάς άγίοις Σου άγγέλοις

ίνα τη παρεμβολή αυτών φρουρούμενοι

και οδηγούμενοι καταντήσωμεν

εις την ενότητα της πίστεως

και εις την έπίγνωσιν της απροσίτου Σου δόξης

ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων.

(Η αγαπημένη προσευχή του στάρετς Σαμψών)

Και μετά έμαθα το «Η έλπίς μου ο Πατήρ, καταφυγή μου ο Υιός, σκέπη μου το Πνεύμα το Άγιον, Τριάς Αγία, δόξα Σοι».

Είναι ή ευχή του αγίου Ίωαννικίου του Μεγάλου.

Καταπληκτική προσευχή. Δεν την χορταίνεις!

Θυμάμαι, έτρεχα κάποτε, αγοράκι ακόμη, μέσα στα σπαρμένα χωράφια, ανάμεσα στα πανύψηλα σπαρτά και την επαναλάμβανα.

Ομοίως με κατέπλητταν τα λόγια του Ευαγγελίου (Ματθ. 11,27):
«Πάντα μοι παρεδόθη παρά του Πατρός μου. Και ουδείς επιγινώσκει τον Υιόν, ειμή ό Πατήρ. Ουδέ τον Πατέρα τις επιγινώσκει, ειμή ό Υιός και ω εάν βούληται ό Υιός αποκαλύψαι». 

Να εδώ είναι ή ουσία!...
 

Την Παναγία την γνώρισα αργότερα.
 

Μετά έμαθα το «Καταξίωσαν, Κύριε». «Καταξίωσαν, Κύριε, εν τη εσπέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι ημάς».
Θυμάμαι, έτρεχα, αγοράκι τότε, μέσα στο δάσος και έλεγα την θαυμάσια αυτή προσευχή: «Καταξίωσαν, Κύριε...».
Έγινε μέσα μου τραγούδι. Δεν τα ήξερα τα αρχαία σλαβονικά. Μου ήταν λοιπόν πολύ δύσκολο να καταλάβω τα νοήματα της.
Την έμαθα στο ψαλτήρι.
Πήγαινα σε κάθε ακολουθία. Μα μυστικά από τους γονείς μου. Μου άρεσαν φοβερά. Γι' αυτές τις προσευχές πήγαινα στην Εκκλησία! Ή λειτουργία μου ήταν ακατανόητη. Αυτή ή κλίση της καρδιάς μου, ήταν ή κλήση της καρδιάς μου. Έτσι δεν είναι; Βλέπετε; Δοκιμάζετε κατάπληξη! Ό καθένας έχει ένα δικό του τρόπο. Ό καθένας ζει με τον δικό του τρόπο. Και καλείται στη σωτηρία ό καθένας μας με ένα εντελώς ιδιότυπο, δικό του, τρόπο.

Υπάρχουν μερικοί, πού όταν μετανοήσουν για τις αμαρτίες τους, γίνονται εξαιρετικοί δούλοι του Χριστού. Από φόβο. Επειδή τρέμουν την ανταπόδοση! «Κύριε, μη με τιμωρήσεις! Σου υπόσχομαι... Έχεις το δικαίωμα... Μπορείς... Μόνο μη με καταδικάσεις. Μη με τιμωρήσεις». Αυτή είναι ή αρχή της επιστροφής στον Θεό.

Όταν ο άνθρωπος προσεύχεται έτσι, επίμονα και σταθερά, με φόβο και τρόμο, και το ξέρει και το συνειδητοποιεί, ότι ό νόμος της ανταπόδοσης δεν έχει ατονήσει και ότι γίνεται ανταπόδοση και εδώ στην γη. Και γι' αυτό συντετριμμένος κραυγάζει: «Ελέησε με, Κύριε. Τιμώρησε με. Εδώ. Όχι εκεί»! Αυτή είναι ή δεύτερη βαθμίδα.
 

Μετά ο άνθρωπος μαθαίνει να λέγει το «ελέησε με» με διάφορες μορφές: π. χ. με την ευχή του Ιησού κ. ο. κ. Και έτσι φθάνει σε τέτοια ύψη μετανοίας, πού προκαλούν θαυμασμό και απορία!

Ας θυμηθούμε τον ιερομόναχο π. Σεραφείμ, τον έγκλειστο. Ήλθε σε μετάνοια ως εξής: Σε μια στιγμή είδε πόσο ακάθαρτη, και πόσο ανόητη, ήταν ή ζωή του! Και γύρισε στον Θεό σε μια νύχτα. Επήγε στον μητροπολίτη Αντώνιο Βατκόφσκι στην Αγία Πετρούπολη, και τον παρεκάλεσε να τον κάμει μεγαλόσχημο μοναχό. Και πράγματι τον έκλεισαν σ' ένα κελί. Έβαλαν αμπάρες. τον κλείδωσαν. Και άφησαν μόνο ένα παραθυράκι. Να του δίνουν νερό και λίγο φαγητό. Είκοσι οκτώ χρόνια πέρασε σ' αυτή την εγκλείστρα. Στο τέταρτο έτος της έγκλειστης εκεί ζωής του έλαβε το διορατικό χάρισμα. Και άρχισε να εξομολογεί ανθρώπους από μέσα! Χωρίς να ανοίγει! Χωρίς να βλέπει πρόσωπα! Χωρίς να ξέρη ονόματα! Στο τέταρτο έτος της μετανοίας του!

Και μετά; Άρχισε να εκδιώκει τους δαίμονες. Κυριολεκτικά τον έτρεμαν. Πήγαιναν να τον πειράξουν. Μα αυτός τους έβλεπε, όπως εμείς βλέπομε το σκυλί, την γάτα, το ποντίκι. Και τους κυνηγούσε. Και τους τιμωρούσε. Είχε το δικαιωμα να τους χτυπάει. Τους χτυπούσε με το μαστίγιο. Τους κυνηγούσε με το φλιτζάνι το τσάι, με την λεκάνη! Έσκουζαν, τσίριζαν, ούρλιαζαν! Και οί άλλοι μοναχοί άκουαν. Και το καταλάβαιναν, ότι τους μάστιζε.
Το παραθυράκι είναι κλειστό. εμείς δεν βλέπομε τίποτε. Μας ερωτάει: «Μου απολύσατε τίς γάτες και τα σκυλιά»; Τους διάταζε να φύγουν. Τους κυνηγούσε. Μετά έβαζε στον εαυτό του κανόνα σιωπής. Και όταν τα δαιμόνια τον πείραζαν πολύ σκληρά, έκλαιγε. Έκλαιγε ολόκληρες νύχτες με λυγμούς. Τι να έκανε; Μερικές φορές ξεχνούσε τον κανόνα της σιωπής και διάβαζε τις προσευχές του δυνατά. Και οι μοναχοί ήξεραν, πως προσεύχεται φωναχτά, επειδή τον ενοχλούν οί δαίμονες. Ήταν και αυτό μια ιδιότυπη στροφή στον Θεό.

Άλλος ευρίσκει την οδό στην ομολογία.

Π.χ. Η μακαρίτισσα η Ντούσια.

Όταν ακόμη πήγαινε στο δημοτικό σχολείο είχε ένα βαθύ πόθο να ομολογεί τον Κύριο. Ερχόταν σε διάλογο και σύγκρουση με τους δασκάλους της και τους συμμαθητές της. Το αισθανόταν ανάγκη να παρέμβει με θάρρος και τόλμη, όταν τους άκουε να λένε λόγια ανευλαβή. Και παρενέβαινε με αποφασιστικότητα. Της έδινε χαρά, όταν την ειρωνεύονταν, όταν της έλεγαν πώς θα έπρεπε να γίνη και αυτή άθεη, να γραφτή στην Κομμουνιστική Νεολαία, κ. ά. Αυτά την έκαναν όλο και περισσότερο να ανεβαίνει!... Και τελικά, ή αγάπη της προς τον Θεό ευρήκε τον δρόμο για το μοναστήρι. Ένας ακόμη τρόπος. Ένας ιδιότυπος τρόπος.
Δεν θα σας ειπώ, Τι ήταν. Τι ζωή έκανε, Τι έργα, και Τι μυαλό είχε. Ούτε πόσο αγαπούσε τον Άββά Δωρόθεο και την Κλίμακα. Τα ήξερε τα βιβλία αυτά άπ' έξω! Τα έλεγε απ' έξω χωρίς καμιά πουθενά δυσκολία! Είχε φτάσει στο σημείο, ή σκέψη της να είναι ή σκέψη της Κλίμακας! Γι' αυτό και ό Θεός την παρέλαβε. Την επήρε από τον σκοτεινό αυτόν κόσμο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ Ο ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ. ΕΚΔΟΣΗ Γ. ΠΡΕΒΕΖΑ 1995

Διάλογος με τον Όσιο Στάρετς Σαμψών(1898-1979)11 Ιανουαρίου, 2022 ΕΟΝ

 

Από το βιβλίο του Μ. Mελινού
«Άνθη αγίας Ρωσίας»

– Στάρετς Σαμψών: Όταν πρόκειται να πας κάπου, κόρη μου, να προσεύχεσαι πολύ, πριν. Πριν το φαγητό, επίσης, πρέπει να προσευχόμαστε. Να ευχαριστούμε αδιάκοπα το Θεό που έχουμε την υγεία μας. Δώρο δικό Του είναι. Πρέπει να είμαστε ταπεινόφρονες. Να ξεριζώνουμε την υπερηφάνεια από την καρδιά μας. Πολλές φορές έρχεται μια αρρώστια και μας ταπεινώνει. Γι’ αυτό την επιτρέπει ο Θεός. Πρώτα ο Θεός, μετά ο συνάνθρωπος και μετά ο εαυτός μας. Ποτέ μην υπόσχεσαι ασυλλόγιστα. Ο υπερήφανος υπόσχεται αβασάνιστα, από εγωισμό. Ο ταπεινός λέει «θα προσπαθήσω».
– Αγρότισσα: Στάρετς, μπορώ να βάφω τα χείλη;
– σ. Σαμψών: Όχι. Βλέπεις και οι ιερείς δεν επιτρέπουν να πλησιάζουν γυναίκες στη Θεία Κοινωνία με βαμμένα χείλη.
– Αγρότισσα: Μα, πάτερ, στην εργασία μας λένε ότι είναι χλωμά τα χείλη μας και γι’ αυτό πρέπει να τα βάφουμε.
– σ. Σαμψών: Είναι ένας τρόπος για να προσελκύετε την προσοχή. Ένα στοιχείο του φλερτ, ας πούμε. Εγώ θα το έλεγα είδος πνευματικής πορνείας, διότι μ’ αυτόν τον τρόπο προκαλούνται οι άνδρες. Δεν υπάρχουν άσχημες κοπέλες. Ακόμα και αν έχει πρόσωπο αλόγου μια κοπέλα που σκέπτεται τον Θεό, είναι όμορφη! Κάποια κοπέλα ήλθε σ’ εμένα και παραπονιόταν γιατί ο Θεός την έπλασε άσχημη. Έλεγε πως ήταν απαίσια. Εγώ της είπα ότι ο Θεός της έδωσε με αγάπη την εμφάνιση αυτή κι ότι αν ήταν διαφορετική, ίσως ν’ αμάρτανε από τους ποικίλους πειρασμούς. Πολλές φορές, η ομορφιά είναι δυστυχία και για τις γυναίκες και για τους άνδρες. Συχνά, δίχως να το θέλει η γυναίκα γίνεται πειρασμός για τους άλλους. Είναι άθλος για τον όμορφο άνδρα και την όμορφη γυναίκα να διατηρήσουν την καθαρότητα της ψυχής και του σώματος. Την αθωότητα. Όντως, είναι Θεού δώρο η ομορφιά. Όταν όμως δεν υπάρχει, δεν πρέπει να παρεμβαίνουμε στο δημιούργημα του Θεού με τεχνικά μέσα, για να το διορθώσουμε. Επίσης, δεν πρέπει να κάνουμε το δάσκαλο σε κανένα. Με τη θέλησή σου, κόρη μου, να φαίνεσαι κουτή από ταπείνωση. Ο ταπεινός δεν διδάσκει κανένα. Παριστάνει τον ανόητο κι ας έχει δύο πτυχία κι ας ομιλεί ένδεκα γλώσσες! Φοβάται μήπως μάθουν οι άλλοι ότι είναι τόσο έξυπνος και ικανός. Θέλει, το δώρο που του έδωσε ο Θεός, να το χρησιμοποιεί για να Τον δοξάζει κι όχι για την χαρά των δαιμόνων! Όλα για τη δόξα του Θεού. Πολλοί λένε ότι επειδή μια φορά μόνο ζούμε, πρέπει να εκμεταλλευόμαστε τις γνώσεις, τα ταλέντα, την πείρα και να τα επιδεικνύουμε στους άλλους. Αυτοί δεν είναι άνθρωποι της πίστεως. Οι σκέψεις αυτές είναι αμαρτωλές. Πρέπει παντού και πάντα να υποτασσόμεθα στη θέληση του Θεού. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι αδιάκοπα μας βλέπει ο Θεός. Αν το σκεφτόμαστε συνέχεια, θα αμαρτάνουμε λιγότερο.
– Αγρότισσα: Αν τις μέρες της νηστείας βρισκόμαστε στο τραπέζι μαζί με ανθρώπους που δεν νηστεύουν λόγω πεποιθήσεως, τι θα κάνουμε; Θα φάμε για να μη τους φέρουμε σε δύσκολή θέση ή θα τηρήσουμε τη νηστεία;
– σ. Σαμψών: Βεβαίως και θα νηστέψουμε. Δεν στέκει η δικαιολογία ότι δεν πρέπει να τους φέρουμε σε δύσκολη θέση. Αυτά τα λόγια είναι, μπορώ να πω, τραγούδι των δαιμόνων. Πρέπει να τηρούμε αυστηρά τη νηστεία. Μα, φοβόμαστε, να μην κάνουμε κάτι που είναι αντίθετο στη θέληση του Θεού; Όταν βρεθούμε σε ένα τραπέζι με άθεους, θα τους πούμε: «Δεν μπορώ να φάω, γιατί απλούστατα δεν θέλω να προσβάλω τον Θεό»!

 

Οι μοναχοί την Τετάρτη και την Παρασκευή κάνουν ιδιαίτερη προσευχή, διότι αυτές τις ημέρες νηστεύουν πιο πολύ και συλλογίζονται τα Πάθη του Κυρίου. Ο Θεός βλέπει και ευλογεί. Όλοι πρέπει να τηρούμε τη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, δείχνοντας έτσι την ευγνωμοσύνη μας στο Θεό.
– Αγρότισσα: Πάτερ, δεν μπορώ να πείσω τον πατέρα μου να πηγαίνει στην εκκλησία. Αν πεθάνει, δίχως να κοινωνήσει, τι γίνεται;
– σ. Σαμψών: Καλό είναι να του δίνεις πνευματικά βιβλία να διαβάζει και να προσεύχεσαι γι’ αυτόν…
– Αγρότισσα: Ο πατέρας μου αισθάνεται πολύ αμαρτωλός κι ότι γι’ αυτό δεν έχει το δικαίωμα να πηγαίνει στην εκκλησία.
– σ. Σαμψών: Οι δαίμονες του βάζουν αυτή τη σκέψη, για να τον κρατούν μακριά από τη σωτηρία. Αυτό είναι υπερηφάνεια.
– Αγρότισσα: Πάτερ, ο πατέρας μου είναι ανάπηρος. Έχει το ένα του χέρι. Αυτό, όπως είναι φυσικό, τον γεμίζει με θλίψη.
– σ. Σαμψών: Με την υπομονή, μπορεί να καλύψει πολλές αμαρτίες. Ο Θεός και βλέπει και ακούει… Κάθε πρωί που λες καλημέρα στους γύρω σου, πρέπει να πεις και στον Θεό. Να προσευχηθείς δηλαδή. Το βράδυ επίσης. Αυτά πες και στον πατέρα σου. Πάντα υπάρχει η παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Μη μαλώνεις τον πατέρα σου, αν σε κουράζει. Χρειάζεται λεπτότητα και ευαισθησία για να τον βοηθήσεις. Εμείς που γνωρίζουμε, δεν πρέπει να κάνουμε τους δικαστές στους άλλους και να τους κατηγορούμε. Με αγάπη και υπομονή να τους βοηθούμε να πλησιάσουν τον Θεό. Ο Θεός ζητά ευθύνες περισσότερες απ’ αυτούς που γνωρίζουν…
– Αγρότισσα: Δηλαδή στάρετς, είναι σε καλύτερη θέση αυτοί που δεν γνωρίζουν και δεν πιστεύουν;
– σ. Σαμψών: Δεν είναι έτσι, γιατί απλούστατα όλοι γνωρίζουμε τι θέλει ο Θεός. Κάνουμε όμως ότι δεν ακούμε. Είμαστε ηδονοθήρες. Σκεπτόμαστε μόνο την απόλαυση, γι’ αυτό δεν μπορούμε να δικαιωθούμε. Ο σατανάς καραδοκεί δίπλα μας. Ο άνθρωπος που αγωνίζεται πνευματικά, έχει μεγαλύτερο πόλεμο από τον διάβολο. Ο φύλακας άγγελος είναι ένας. Τα δαιμόνια γύρω μας πολλά. Συνεχώς. Φοβούνται το σταυρό. Κι όμως δεν χρησιμοποιούμε αυτό το όπλο. Να ‘χετε πάντοτε μαζί σας ένα μικρό σταυρό. Είναι δύναμη μεγάλη. Οι δαίμονες δεν τολμούν να πλησιάσουν τους ανθρώπους και τα σπίτια που προστατεύονται από το σταυρό.
– Αγρότισσα: Πάτερ, κάποιες φορές δυσκολεύομαι να δείξω καλοσύνη στους γύρω μου. Δεν ξέρω γιατί.
– σ. Σαμψών: Πρέπει ν’ αγαπάμε τον Θεό και τους ανθρώπους. Αυτή είναι η βάση της ζωής. Με καθαρή, όμως, καρδιά. Έτσι μπορούμε εύκολα να δεχθούμε και να εφαρμόσουμε τους νόμους του Θεού: Ταπείνωση, καθαρότητα, αυταπάρνηση. Η ταπείνωση γεννάει την αγάπη του Θεού. Η κοσμική αγάπη είναι απλά συναισθήματα. Η αγάπη του Θεού είναι βαθιά, ουσιαστική, πνευματική. Έχει άμεση σχέση με την πίστη. Στην πίστη και στην ταπείνωση βασίζεται η σωτηρία μας. Ο άθεος που συνειδητά δεν αναγνωρίζει τη σημασία της πίστεως και της ταπεινοφροσύνης, είναι υπηρέτης του σατανά. Γι’ αυτό κλαίμε για τη Ρωσία. Επειδή απομακρύνθηκε από το Θεό και στη θέση του έβαλε το διάβολο με την υπερηφάνειά του. Ο διάβολος είναι πρόσωπο. Ο νόμος του είναι η υπερηφάνεια, σε όλες τις εκφράσεις της. Ο κόσμος, δυστυχώς, φοβάται και μισεί την ταπεινοφροσύνη και την πίστη!
Πρέπει να έχουμε ως πρότυπα τους αγίους πατέρας. Έζησαν με την ευλογία του αγίου Πνεύματος. Γι αυτό η καρδιά τους είχε μέσα της μόνο αγάπη. Ο Θεός έχει φτιάξει χριστιανική την καρδιά μας. Το χαρακτηριστικό του χριστιανού, είναι να αγαπά και να προσεύχεται για τον άλλο. Όποιος κι αν είναι. Μερικοί λένε την Κυριακή Προσευχή συχνά. Αλλά μολονότι επαναλαμβάνουν το «αφες ημίν τα αφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών…», τελειώνοντας την προσευχή κάνουν τα ίδια σφάλματα, εξαιτίας της κακής καρδιάς τους. Αυτοί τηρούν μόνο τα της επιφανείας. Η ουσία, η πεμπτουσία του Χριστιανισμού είναι να συγχωρείς, να δικαιολογείς, να μη κατακρίνεις, να βοηθάς το συνάνθρωπο. Ο πόρνος, ο αλκοολικός, ο μοιχός, αν μετανιώσουν θα σωθούν. Αυτός όμως που έχει κακή καρδιά και δεν συγχωρεί, δεν θα απολαύσει τη ζεστασιά του Θεού. Οι χριστιανικές αρετές εμπνέονται στον άνθρωπο, από το άγιο Πνεύμα. Ιδιαίτερα οι μητρικές προσευχές εξοπλίζουν το παιδί με ενάρετη διάθεση. Πηγαίνοντάς το από μικρό στην εκκλησία και κοινωνώντας το, σταυρώνοντάς το και μιλώντας του συνεχώς για το Θεό και τους αγίους, το θωρακίζουμε. Όταν θηλάζει η μητέρα, πρέπει συγχρόνως να προσεύχεται. Έτσι το μωρό μαζί με το γάλα παίρνει και τους ευλογημένους καρπούς της μητρικής προσευχής.
Οι αλλόδοξοι δυτικοί, έχουν μπερδεμένες θέσεις. Συγχέουν την ψυχή με το πνεύμα.
Η Ορθοδοξία, κόρη μου, είναι η κιβωτός της σωτηρίας, την οποία σου εύχομαι!

Ο στάρετς Σαμψών, κοιμήθηκε στη Μόσχα στις 24 Αυγούστου 1979..

ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΕΚΝΑ 2. Θεογνωσία και δικαίωση

 

1. Ή προσευχή φέρνει την θεογνωσία.

Την θεογνωσία δεν την βρίσκαμε στα βιβλία με το διάβασμα, αλλά με την προσευχή με τα δάκρυα με τους στεναγμούς με τις πολύ σύντομες και πολύ μικρές προσευχές.
Ό επίσκοπος Θεοφάνης ήταν ένας υπέροχος παιδαγωγός. Αυτός λοιπόν υποστηρίζει την έξης ορθή παιδαγωγική αρχή: πρέπει να μάθομε τους ανθρώπους να προσεύχονται όχι μόνο με τον νου τους, αλλά και με όλες τους τις φλέβες. Ναι, πρέπει να μάθομε να προσευχώμεθα με όλες μας τις φλέβες και με όλα μας τα κόκαλα! Ό άνθρωπος πηγαίνει στον Θεό κάνοντας μια «έξοδο» από τον εαυτό του. Μια ηρωική έξοδο.
Πάντως οι μακρές προσευχές δεν είναι ορθόδοξες. Οι ετερόδοξες ομολογίες προσεύχονται με προσευχές μακροσκελείς και διανοητικές χωρίς την συμμετοχή της καρδιάς. Επί τρία χρόνια ήμουν υποχρεωμένος να πηγαίνω σε λατρευτικές εκδηλώσεις προτεσταντικές και λουθηρανικές, πού εγίνοντο σε γαλλική και γερμανική γλώσσα. Προσεύχονται λέγοντας κάθε φορά ότι τους έρθει! Βιβλία δεν παρακολουθούν! Ό,τι του καπνίζει του καθενός, το κάνει προσευχή! Κάτι μακρόσυρτα πράγματα, πού ανεβαίνουν σε κάτι τέτοια ύψη, πού μετά διερωτάσαι: και τώρα, πώς θα ξανακατεβεί; Ανάλογα είναι και τα κηρύγματα τους. Να διδάξεις κάποιον από αυτούς τους λουθηρανούς, προτεστάντες, και γενικά τους ετερόδοξους, να προσεύχονται ορθόδοξα; Αδύνατο!
Μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία προσεύχονται οί άνθρωποι με σύντομες προσευχές: με την προσευχή του Ιησού ολόκληρη, ή μόνο με δυο λέξεις της! Αυτό είναι να κάμεις τις φλέβες και τα κόκαλα σου να προσεύχονται!

2. Ό επίσκοπος Θεοφάνης γράφει: «Προστάτευσε τον εαυτό σου με το ρολόι σου». Όπως σου όρισε ό πνευματικός σου. Σου όρισε να κάνης την πρωινή σου προσευχή επί 20 λεπτά; Είκοσι λεπτά πρέπει να στέκεσαι μπροστά στις εικόνες. Όχι για να κοιτάζεις τις εικόνες. 'Αλλά για να λέγεις επί 20 λεπτά την ίδια προσευχή. Αυτό είναι προσευχή. Αργά. Πολύ αργά. Ένα-ένα γράμμα. Για να ποτίζεται το μυαλό, ό νους

Να γιατί συμβουλεύει, κάθε άνθρωπος να έχει ένα κανόνα και να τον τηρεί! Βασιλεύ Ουράνιε, τέσσαρες φορές. Γιατί, όπως το ξέρετε, ό Θεός θέλει την καρδιά μας! Όχι προσευχές! Την καρδιά μας! Πρέπει λοιπόν να την μεταποιήσομε. Να την μετασχηματίσουμε. Να την μαλακώσομε. Να την κάνομε καρδιά πύρινη, ζεστή! Έτσι δεν είναι; Για να γίνει φλόγα. Κάρβουνο αναμμένο! Ό όσιος Σεραφείμ ήταν πραγματικά ένα κάρβουνο αναμμένο! Αυτό βέβαια τώρα δεν μπορείτε ούτε να το φανταστείτε. Στεκόταν με γυμνά τα πόδια στο χιόνι. Και γύρω του το χιόνι έλιωνε! Επειδή προσευχόταν. Γιατί ήταν μια φωτιά, πού κυριολεκτικά τα έκαιγε όλα! Αυτό είναι προσευχή. Προσευχή δεν σημαίνει άνοιξε κουβεντολόι με τον Θεό. Ή προσευχή είναι φλόγα. Μια φλόγα πού καταβροχθίζει τα πάντα. Αυτή ή φλόγα καθαρίζει. Ανακαινίζει. Ζωοποιεί. Από άρρωστο σε κάνει υγιή. Χωρίς φάρμακα. Μάθε να προσεύχεσαι. Και θα γίνεις καλά. Ή προσευχή, τον πιο καχεκτικό, άρρωστο, άβουλο άνθρωπο, τον κάνει γερό, δυνατό, υγιή, ανθεκτικό, ενεργητικό. Μόνο ή προσευχή. Μόνο αυτή. Ή προσευχή πού βγαίνει από καρδιά συντετριμμένη και τεταπεινωμένην. Εδώ έγκειται το μυστικό της προσευχής.

Όποιος δεν προσεύχεται, με πνεύμα συντετριμμένο και τεταπεινωμένο, είναι σαν να προσπαθεί να στηρίξει φασολιές σε πέτρινο τοίχο!

3. Άνομα προσευχόμαστε!

Ναι, άνομα προσευχόμαστε, όταν προσευχόμαστε σε κατάσταση ταραχής. Το αισθανόμαστε, ότι είναι τολμηρό αυτό πού ζητάμε- και όμως το ζητάμε! Έχομε χρέος να λέμε: «Γενηθήτω το θέλημα Σου»! Σε όλα Σε όλα. Σε όλα «γενηθήτω το θέλημα Σου»! Μα τα λόγια αυτά δεν μας αρέσουν!
Γιατί; Γιατί δεν έχομε ταπείνωση. Γιατί δεν έχομε υπακοή. Όταν λοιπόν προσευχόμαστε σ' αυτή την κατάσταση, ή κατάσταση μας δεν είναι δυνατό να μας αφήσει να αισθανθούμε στην προσευχή, ούτε χαρά, ούτε ησυχία. Αυτό είναι το βαρόμετρο της προσευχής. Βαρόμετρο της εισάκουσης των αιτημάτων μας είναι ή ειρηνικότης, ή ησυχία, ή ήρεμη χαρά. Και όταν τέτοια ήσυχη χαρά δεν υπάρχει στην ψυχή μας, ή προσευχή μας είναι άνομη. Γιατί και ή θλίψη, ακόμη και ή θλίψη, μπορεί να είναι νόμιμη, καλή προϋπόθεση προσευχής, όταν βέβαια δεν έχει την σκιά της ειδωλολατρικής έλλειψης ελπίδας.
Είμεθα βέβαια άνθρωποι. Μερικές φορές ή λύπη μας δεν θεραπεύεται. Ούτε και όταν την προσφέρομαι στον Θεό με την προσευχή. Πάντως το καλλίτερο είναι να προσπαθούμε, να γκρεμίσομε αυτόν τον τοίχο, και να διαλύσομε αυτό το σύννεφο, της θλίψης, με
την προσευχή του Ιησού και με τις εξίσου καρδιακές ευχές στην Παναγία: «Πολυεύσπλαχνε Δέσποινα, Παναγία, Πανάμωμε Παρθένε, Θεοτόκε Μαρία, Μητέρα σου Κυρίου, μη βδελύξη με, μη απόρριψης με, μη εγκαταλείπεις με. Γενού αντιλήπτωρ μου. Πρέσβευε. Εισάκουσόν μου, Βοήθει μοι. Βοήθει μοι. Συγχώρησόν μοι. Συγχώρησόν μοι». Κουραστική είναι η προσευχή αυτή. Μα την νικάει την λύπη.

Να την επαναλαμβάνεις, όσο πιο πολλές φορές μπορείς:

Γενηθήτω το θέλημα σου. Σε όλα. Σε όλα. Σε όλα.

Ναι, όπως και νάχουν τα πράγματα:

Γενηθήτω το θέλημα Σου. Σε όλα. Σε όλα. Σε όλα.

4. Ερώτηση: Πως μπορούμε να συμβιβάσομε την προσευχή του Ιησού με τις ιερές ακολουθίες;

Απάντηση: Είναι πολύ σοβαρό το θέμα αυτό. Και πρώτον. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταντήσομε να λέμε την ευχή μηχανικά. Λέγοντας την πρέπει να κλαίμε. Και να μην ανήσυχης, αν τότε δεν ακούς τα άσματα και τα λόγια των Ιερών ακολουθιών. Οπωσδήποτε όμως πρέπει να γίνει το εξής: Να γίνεται ταυτόχρονα δυο ειδών έργο: Τα αυτιά να ακούουν τα άσματα και τα διαβάσματα (συμμετοχή του εγκεφάλου), ενώ ή καρδιά θα κλαίει και θα στενάζει με την ευχή. Πρέπει να ανακατευτούν. Να γίνουν τα δύο ένα!
 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ Ο ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ. ΕΚΔΟΣΗ Γ. ΠΡΕΒΕΖΑ 1995

Η προσευχή κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά | π. Άνθιμος ΑγιοπαυλίτηςΠερί προσευχής και καθαρότητος καρδίας, του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Περί προσευχής και καθαρότητος καρδίας, του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

γράφει ο Αρχιμανδρίτης Μεθόδιος Αλεξίου,

Όταν μιλούμε για προσευχή δεν εννοούμε την ολιγόλεπτη, τυπική απαγγελία του «Άγιος ο Θεός…» και του «Πάτερ ημών…», αλλά την αφιέρωση περισσότερου χρόνου με την χρήση των προσευχών της Εκκλησίας για το πρωί και το βράδυ στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Η προσευχή αυτή είναι απαραίτητο να διαρκεί τουλάχιστον δέκα λεπτά, έτσι ώστε η ψυχή να μπορέσει να τραφεί πνευματικά και να κοινωνήσει ο άνθρωπος συνειδητά με το Θεό. Καλό είναι να υπάρχει κάθε μέρα συγκεκριμένη ώρα για την προσευχή.

Όλοι οι Πατέρες της εκκλησίας τονίζουν την ευεργετική επίδραση της προσευχής και τα πνευματικά της αποτελέσματα. Η λατρευτική μας ζωή έχει βέβαια σαν κέντρο τη θεία λειτουργία της Κυριακής. Εκεί ο πιστός, εφόσον είναι κατάλληλα προετοιμασμένος και έχει την ευλογία του πνευματικού του πατέρα, πρέπει να κοινωνήσει του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Η καθημερινή προσευχή μέσα στην εβδομάδα εξασφαλίζει στον πιστό την λειτουργική συνέχεια και αναζωπυρώνει το χάρισμα της Θείας Κοινωνια

 

Τι γίνεται στην πράξη μεταξύ των χριστιανών σήμερα; Πολλοί δυστυχώς δεν προσεύχονται καθημερινά. Παραμελούν το υψηλότερο έργο που έχουν να επιτελέσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η προσευχή είναι τόσο απαραίτητη για την πνευματική μας ζωή, όσο η τροφή για τη ζωή του σώματος. Ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι η πρωινή προσευχή, γιατί αγιάζει το χρόνο της ημέρας, ενώ η ψυχή και το σώμα παίρνουν δύναμη, γεμίζει ο άνθρωπος από χαρά και ελπίδα και είναι πολύ πιο αποτελεσματικός σε ό,τι κάνει όλη την ημέρα. Η προσευχή χαρίζει στον άνθρωπο τα πνευματικά αντισώματα, για να μπορέσει να αποκρούσει τις επιδρομές του διαβόλου.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στο λόγο του «Περί προσευχής και καθαρότητος της καρδίας» μας προσφέρει πολύτιμες συμβουλές για τη σημασία της προσευχής, αλλά και για τον κόπο με τον οποίο πραγματοποιείται. Τονίζει τον πόλεμο του πονηρού την ώρα της προσευχής, ώστε να μας αποσπάσει από το ψηλό αυτό έργο και να μας στερήσει την πνευματική χαρά. Ο άγιος θεωρεί την προσευχή σαν το μοναδικό μέσο για το φωτισμό και την κάθαρση της καρδιάς, η οποία πραγματοποιείται μετά από μακροχρόνιο αγώνα στην άσκηση της προσευχής.

Ας ακούσουμε τι μας διδάσκει ο άγιος:

«Το θείο είναι πάνω από όσα μπορεί να ονομάσει και να ορίσει ο άνθρωπος ή να σκεφθεί. Με την προσευχή στο Θεό όμως ενώνεται μαζί Του και κοινωνεί με την δέηση και την δοξολογία. Η δύναμη της προσευχής ιερουργεί και τελεσιουργεί την ανάταση και την ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Ενεργεί, δηλαδή, σαν σύνδεσμος των λογικών κτισμάτων με τον Κτίστη. Η προϋπόθεση βέβαια είναι ότι με τη θερμή κατάνυξη και την ένταση της προσευχής θα υπερβεί ο πιστός τα πάθη και τους λογισμούς του. Είναι αδύνατο ο εμπαθής νους να ενωθεί με το Θεό. Όσο παραμένει κολλημένος στα πάθη μπορεί να προσεύχεται, αλλά δεν πετυχαίνει να δεχθεί το έλεος του Θεού. Όσο ο άνθρωπος προσπαθεί αντίθετα και κατορθώνει να ξεπεράσει τους λογισμούς, τόσο περισσότερο φωτίζεται και αποκτά το πένθος για την αμαρτία, εξασφαλίζοντας έτσι το έλεος της παρακλήσεως του Θεού. Όταν η ψυχή μονιμοποιηθεί σ’ αυτό το έργο με ταπείνωση μετασκευάζεται η εσωτερική κατάσταση του πιστού.

Με την πνευματική αυτή εργασία ο άνθρωπος είναι μέσα στον εαυτό του και στο Θεό, απολαμβάνοντας την πνευματική αγαλλίαση που πηγάζει από μέσα. Αν επιμένει κανείς πιέζοντας με ισχυρή βία τις εμπαθείς σκέψεις, πλησιάζει νοερά το Θεό, πετυχαίνει αυτά που δεν περιγράφονται με λόγια, γεύεται την αιώνια ζωή και αποκτά πνευματική αίσθηση. Τότε ζει μέσα του τη χρηστότητα του Κυρίου, όπως λέει ο Ψαλμωδός: «Γευθείτε και θα δείτε ότι ο Κύριος είναι χρηστός.» Το να παραμείνει κανείς στην κατάσταση αυτή είναι πάρα πολύ δύσκολο. Γιατί κάθε κόπος άλλης αρετής είναι μικρός συγκρινόμενος με αυτόν. Γι’ αυτό το λόγο πολλοί απογοητεύονται από τη δυσκολία της αρετής που αποκτάται με την προσευχή. Αυτοί που υπομένουν δέχονται μεγαλύτερες θείες βοήθειες, που τους στηρίζουν και τους προωθούν, ενώ η πνευματική ηδονή, τους προσφέρει την ικανότητα να θεωρούν το έργο αυτό εύκολο. Φυτεύει μέσα τους αγγελικές ιδιότητες που δυναμώνουν τη φύση, ώστε να συνομιλεί ο άνθρωπος με Αυτόν που είναι πάνω από τη φύση.

Σ’ αυτούς που επιδίδονται στην προσευχή και μάλιστα στην μονολόγιστη: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με.», προσφέρεται  μία βαθύτατη εσωτερική ηρεμία και κάθαρση. Η ψυχή είναι πράγμα πολυδύναμο. Όταν προκληθεί κάποια πτώση μολύνεται ολόκληρη από το κακό, αλλά είναι δυνατό με την επιμέλεια να καθαρισθεί. Η έντονη προσευχή φωτίζει και πάλι τον άνθρωπο και του προσφέρει το φως της γνώσεως.

Απαραίτητη προϋπόθεση για το έργο αυτό είναι το να θεωρήσει ο άνθρωπος τον εαυτό του αμαρτωλό και ακάθαρτο, γιατί διαφορετικά πλανάται και με την έπαρση ανοίγει την πόρτα σ’ εκείνον που προσπαθεί πάντοτε να μας πλανήσει. Αν ο πιστός γνωρίζει την καρδιακή του ακαθαρσία δε θα κυριευθεί ποτέ απ’ την έπαρση. Η ακαθαρσία του αντίθετα τον βοηθεί να προκόβει στην ταπείνωση, που είναι η βάση της ψυχικής μας θεραπείας.

Με τον αγώνα αυτό φτάνει ο άνθρωπος σιγά σιγά στη μόνιμη καθαρότητα της καρδιάς και του νου. Αυτό δε θα μπορούσε ποτέ να δοθεί σε κανέναν, αν δεν προσπαθούσε να ασκηθεί με την επίμονη τριβή στην πρακτική της προσευχής»

Μελετώντας με προσοχή τα λόγια αυτά του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά μπορούμε να κατανοήσουμε για ποιο λόγο δεν πετυχαίνουμε να φτάσουμε στην αποτελεσματική προσευχή. Γνωρίζουμε τώρα ότι το δικό μας έργο είναι η ελεύθερη επιλογή της σχέσεώς μας με τον Θεό στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αυτή η απόφαση του ανθρώπου ζωογονείται από την πρακτική της προσευχής, η οποία εξασφαλίζει την εσωτερική βεβαιότητα ότι ζει μέσα μας ο Θεός και γευόμαστε τα ευεργετικά αποτελέσματα της εσωτερικής ελευθερίας και της σωτηρίας που Εκείνος μονάχα μπορεί να μας προσφέρει.

neoiagp.gr

Post Views: 1.356